Een nieuwe training start. Ik sta weer voor een groep mensen die geboeid luistert en op ontdekking wil gaan naar eigen patronen, valkuilen en belemmeringen die ze ervaren in communicatie. Een groep die op een bewuste manier naar communicatie wil kijken. Met andere woorden, een groep die alert is en dus ook mij nauwgezet in het oog houdt.
Als trainer voor Blabla maar ook als deeltijdse medewerker in het psychiatrisch ziekenhuis waar ik aan verbonden ben, heb ik steevast een bepaalde rol. Dan heb ik namelijk de opdracht om dit gedachtegoed te delen of om vanuit dit kader aan procesbegeleiding in teams te doen.
In mijn bijzijn hoor je al gauw mensen dan uitspraken over zichzelf of tegen elkaar doen als: ‘dat is geen observatie’ of ‘da’s een quasigevoel’, ‘is dat wel een verzoek?’ of, ‘dat is niet verbindend zé’ …. Logisch lijkt me. Deelnemers krijgen een kader aangereikt en nemen op basis hiervan hun eigen communicatie onder de loep. Dan start er een bewustwordingsproces en vallen er meteen dingen op, zowel bij zichzelf als bij de andere. Met vaak de nodige hilariteit tot gevolg.
Deze momenten doen me plezier omdat er iets in beweging is, én omdat ik hier vermoedelijk aan heb bijgedragen.
Tegelijk voel ik dan ook vaak een bepaalde spanning opkomen, een onrust en soms zelfs irritatie. Als ik stilsta bij mijn gedachten, kom ik uit bij de idee dat ik ‘perfect moet’ zijn. No room for error or a slip of the tongue. Ik MOET hét gedachtegoed voorleven en ze mogen me niet kunnen ‘pakken’ op fouten of inconsistenties. Ik heb namelijk een voorbeeldfunctie, een rol te vervullen. Bij voorkeur één die inspireert en enthousiasmeert.
En de ervaring heeft me geleerd dat als ik daar wat relaxter in ben en dus iets minder zorgvuldig mijn woorden kies, ik hier al snel, bij wijze van grapje, op gewezen word. Want hoe leuk is het om de trainer te kunnen ‘betrappen’ op een ‘fout’.
Allemaal goed en wel. Ook dat is een leerkans, in beide richtingen. Want het gaat immers niet om de taal op zich. Die is maar een middel om mijn intentie over te brengen. En als de ander mij kan blijven horen, dan is er geen probleem toch? Ook niet voor hen. Ze hoeven dus niet allemaal robotjes te worden die standaard spreken vanuit waarneming, gevoel, behoefte en verzoek.
En tevens blijkt ook maar weer eens hoe snel we onbedoeld in oude patronen en taalgebruik vervallen – zelfs na jaren training! Dat stelt gerust en maakt tegelijk ook ongerust! Pfff, er is werk aan de winkel. ????
Het is één ding om als trainer aan een trainingsdag te starten en dit bewustzijn te ervaren. Het mooie aan mijn job is dat ik vaak in deze rol kan stappen en mensen kan meenemen in wat mij zoveel brengt.
Wat soms lastiger is, is dat ik nog moeilijk kan loskomen van deze rol. Met andere woorden, dat overal waar ik kom, ik ook gepercipieerd word als trainer. En dus vanuit mijn jakhalsgedachte ‘op mijn woorden gepakt word’. Ofwel ‘voelen collega’s zich betrapt’ of ze ‘betrappen’ mij op zogenaamd niet verbindende uitspraken.
Dan voel ik een enorme drang om ook gewoon mezelf te kunnen zijn, in al mijn imperfecties en inconsistenties. Als mens tussen andere mensen, lerend en groeiend.
Altijd – en in professionele contexten des te meer – is er dat laagje bewustzijn dat overal op rust. Dan ben ik én in het hier en nu én zie ik mezelf tegelijkertijd bezig. Soms ben ik me zelfs zo bewust van mezelf dat ik bij iedere zin, vooraf de afweging maak of ik die wel ga uitspreken.
In mijn rol als trainer kan ik daar goed mee leven. Ik wil tenslotte graag kwaliteit bieden en een idee geven van hoe je zorgzaam kan communiceren.
Als mens daarentegen is het soms een lust en soms ook een last.
Een lust omdat ik die zorgzaamheid ook ruimer aan de dag wil leggen dan enkel in trainingen.
Een last omdat dat mijn spontaniteit soms wel enigszins in de weg staat.
Maar is dat wel zo?
Bestaat er zoiets als bewuste spontaniteit of spontane bewustwording?
Het gedachtegoed van Marshall Rosenberg brengt me naar de plek waar ik tegelijk mijn spontane zelf kan zijn én vanuit een bewustzijn kan kiezen.
Die twee lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden te zijn, hoe contradictorisch dit ook mag lijken.
Daar waar ik niet meer weet wat eerst komt en wat volgt, wat ik ‘erom doe’ of niet, is dat de plek waar Geweldloze Communicatie geïntegreerd is?
Een zin uit het liedje ‘The Boxer’ van Simon & Garfunkel schiet me nu ineens te binnen: “After changes upon changes we are more or less the same”.
De veranderingen waarvan sprake zijn mijn leerervaringen, het bewustzijn dat groeit en de keuzes die ik maak in hoe ik naar dingen wil kijken, hoe ik met mezelf en de andere wil communiceren. Wat hetzelfde blijft is mijn kern, wie ik ben.
En hoe die twee elkaar aanvullen, verrijken.
De voorbije jaren heb ik bijzonder veel geleerd, ben ik gegroeid in zowel bewustzijn als vaardigheden. En als ik nu kijk naar wie ik ben en waar ik sta, voel ik me meer dan ooit mezelf.
