Van collega naar baas: warm onthaal of koude douche?

Het is beslist: jij wordt de nieuwe leidinggevende! Een promotie waarop je trots bent en waarvoor je hard hebt gewerkt. Maar die klim op de ladder slaat een gat tussen jou en je collega’s. Spanningen drijven regelmatiger aan het oppervlak. Tegelijkertijd wil je de collega’s tonen dat je niet veranderd bent, toch? Klopt, maar je hebt nu wél een andere rol. Hoe ga je om met deze nieuwe situatie? Bemiddelaar Dominique Renders serveert je een aantal praktische tips.

Wissel aan het hoofd van het team. Er komt een nieuwe baas. Een tijd van onzekerheid, onduidelijkheid en nervositeit breekt aan. Wie gaat zich kandidaat stellen? Mogen externen ook een gooi doen naar het leiderschap? Is de functie al aan iemand beloofd? Bovendien vraag je jezelf af wat de collega’s ervan zouden denken als jij je kandidaat zou stellen.

Hoera! Of… hoera?

Al snel blijkt je niet de enige die de nieuwe functie van teamleider als een opportuniteit ziet. Ook je naaste collega zet er zijn zinnen op.

Deze situatie creëert spanning voor jou en je tegenkandidaat, maar ook voor de rest van het team. Wie moeten zij steunen? En wìllen zij wel dat een collega hun baas wordt?

Dan valt het verdict: jij krijgt de promotie. Hoera! Of … hoera? Er zijn collega’s die het positief zien, collega’s die liever iemand anders wilden, collega-tegenkandidaten die de ‘nederlaag’ moeten verwerken en collega’s die zich neutraal opstellen. Alles wat je zegt, wordt nu anders gewikt en gewogen.

“Of de functie al naar je hoofd is gestegen?”

Waar je tot gisteren elke middag met je collega’s ging lunchen, word je nu nauwelijks of niet meer mee gevraagd. En de keren dát ze je mee vragen, kan je niet omwille van een vergadering. Toen je verhuisde naar een ander bureau, vroegen je collega’s al grappend “of je nu te goed bent om tussen hen te blijven zitten.”

De collega’s van gisteren hebben plots andere verwachtingen.

De collega’s van gisteren hebben plots andere verwachtingen. Wat de vorige baas niet kon oplossen, verwachten ze nu wél van jou. Jij begrijpt immers beter dan wie ook waar de knelpunten in het team zitten. Wanneer je uit vergadering komt, trekken ze meteen aan je mouw. Wat is er gezegd? Welke knopen zijn doorgehakt? Maar die vertrouwelijke info kan je niet zomaar delen. Je collega waar je eerder heel close mee was, geeft aan dat je plots veranderd bent. “Vroeger hadden we toch ook geen geheimen? Is de nieuwe functie je al naar het hoofd gestegen?”

Tien graden kouder

De collega’s waar je zo lang goed mee kon samenwerken, lijken zich tegen je te keren. In enkele maanden verandert jouw stemming van euforisch – ‘yes, een nieuwe uitdaging!’ – naar teleurstelling. Je voelt zelfs spijt. Want de laatste maanden waren de ergste van je carrière. De spanningen nemen toe en werkoverleg wordt steeds lastiger. De sfeer op kantoor? Die zakte minstens tien graden.

Een nieuwe rolverdeling kan ook goed gaan!

Wil je het goed aanpakken? Hier zijn 5 tips die ervoor zorgen dat iedereen (opnieuw) zijn plekje vindt in het team: 

1. Ga in dialoog en denk niet dat het vanzelf overwaait. Moedig je collega’s aan om hun gevoel uit te spreken​. Er is namelijk iets essentieel veranderd in het team. Teleurstellingen moeten verwerkt worden, sommigen zijn onzeker over hun nieuw takenpakket en anderen worstelen om hun plek terug te vinden. Het feit dat jij nu hun baas bent, is voor iedereen moeilijk. Bied jouw medewerkers de cruciale tijd en ruimte om hun gevoel te uiten.

2. Doe dit liefst zoveel mogelijk in gezamenlijk overleg. ​Organiseer zo snel mogelijk en zo vaak als nodig een teamgesprek. Geen aparte één-op-één gesprekken. Dit laatste brengt vaak meer onrust teweeg, omdat collega’s niet van elkaar weten wat er dan wordt gezegd. Het grote voordeel van samen in dialoog gaan is dat mensen kunnen verdergaan op emoties of standpunten van collega’s. Zorg wel dat iedereen aan het woord komt, niet alleen de mondigste mensen.

3. Geef erkenning​. Erken het gevoel van je collega’s. Stel vragen, luister oprecht en doe je best om te begrijpen waar het echt om gaat. Begin niet meteen alles te verklaren of op te lossen. Probeer je niet te verdedigen of hun emoties te temperen met rationele argumenten.

4. Toets af.​ Heeft iedereen zijn zegje gedaan? Herhaal dan wat je hebt onthouden en toets af of je het goed begrepen hebt.

5. Vraag tijd en ruimte voor je eigen verhaal. ​Wanneer iedereen goed beluisterd werd, mag jij natuurlijk ook je gevoel uiten. Sta open voor reacties!

Do’s en don’ts in de praktijk

Ik verduidelijk graag met een voorbeeld rond ‘erkenning geven’. Stel dat een collega zegt: “Ik vind dat de sfeer in ons team helemaal veranderd is nu jij niet meer bij ons hoort.”

❌ Zeg dan NIET: “Maar nee! Ik ben nog altijd dezelfde en ik zal er sowieso voor zorgen dat het tussen ons allemaal tof blijft. Dat wil ik zelf natuurlijk ook.”

✅ Zeg dan WEL: “Wat bedoel je precies? Klopt het dat je teleurgesteld bent? Kan je uitleggen waarom de sfeer veranderd is? Heb je misschien een voorbeeld? Hoor ik je zeggen dat je minder graag op onze dienst werkt sinds ik leidinggevende geworden ben? Wat zou er nodig zijn om de sfeer er opnieuw in te brengen?”

Door dit bespreekbaar te maken mét anderen erbij, kunnen ook zij meedenken. Zo zet iedereen zich automatisch sneller achter deze zelfbedachte oplossingen.

Bemiddelen geeft je middelen

Pas deze bemiddelende manier van spreken en overleggen met elkaar consequent toe. Leer je collega’s dat meningsverschillen en spanningen er mogen en kunnen zijn.

Ga gevoelige onderwerpen niet uit de weg en krop nooit op.

Ga gevoelige onderwerpen niet uit de weg en krop nooit op. Op deze manier buig je conflicten om naar kansen. En niemand wil toch een kans laten liggen?

Ga voor authentiek, krachtig en verbindend leiderschap

Wil jij zelf nog sterker worden in het constructief aanpakken van conflicten op het werk? Schrijf je in voor een van onze vormingen rond leiderschap, Bemiddeling en Verbindende Communicatie: https://praatkracht.be/agenda/.

Zo haal je het beste uit dat (nieuwe promotie)plekje voor jou en jouw team.

Auteur: Dominique Renders